Zasiłek rodzinny

Prawo do zasiłku rodzinnego przysługuje:
1. rodzicom, jednemu z rodziców albo opiekunowi prawnemu dziecka;
2. opiekunowi faktycznemu dziecka (osoba faktycznie opiekującą się dzieckiem, jeżeli wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka);
3. osobie uczącej się (osoba pełnoletnia ucząca się, niepozostająca na utrzymaniu rodziców w związku z ich śmiercią lub w związku z ustaleniem wyrokiem sądowym lub ugodą sądową prawa do alimentów z ich strony).

Zasiłek rodzinny przysługuje osobom wymienionym w punktach 1 i 2, do ukończenia przez dziecko:
 - 18 roku życia lub
 - nauki w szkole, jednak nie dłużej niż do ukończenia 21 roku życia, albo
 - 24 roku życia, jeżeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyższej i legitymuje się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności.
Osobie wymienionej w punkcie 3, zasiłek przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole lub w szkole wyższej, jednak nie dłużej niż do ukończenia 24 roku życia.

Zasiłek rodzinny nie przysługuje, jeżeli:
1) dziecko lub osoba ucząca się pozostają w związku małżeńskim;
2) dziecko zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie albo w pieczy zastępczej;
3) osoba ucząca się została umieszczona w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
4) pełnoletnie dziecko lub osoba ucząca się jest uprawniona do zasiłku rodzinnego na własne dziecko;
5) osobie samotnie wychowującej dziecko nie zostało zasądzone świadczenie alimentacyjne na rzecz dziecka od jego rodzica, chyba że:
a) rodzice lub jedno z rodziców dziecka nie żyje,
b) ojciec dziecka jest nieznany,
c) powództwo o ustalenie świadczenia alimentacyjnego od drugiego z rodziców zostało oddalone,
d) sąd zobowiązał jednego z rodziców do ponoszenia całkowitych kosztów utrzymania dziecka i nie zobowiązał drugiego z rodziców do świadczenia alimentacyjnego na rzecz tego dziecka;
e) dziecko zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obojga rodziców sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach;
6) członkowi rodziny przysługuje na dziecko zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Kryterium dochodowe

Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego wynoszącego obecnie 674 zł miesięcznie na osobę w rodzinie i 764 zł miesięcznie na osobę w rodzinie z dzieckiem niepełnosprawnym. Brane są pod uwagę dochody z 2024 r. na bieżący okres zasiłkowy tj. 2025/2026. Dochody te koryguje się na bieżąco jeżeli nastąpiła utrata bądź uzyskanie dochodu. Wysokość zasiłku rodzinnego to:
- 95 zł miesięcznie dla dziecka do 5 roku życia,
- 124 zł miesięcznie dla dziecka od 5 do 18 roku życia,
- 135 zł miesięcznie dla osoby uczącej się między 18, a 21 rokiem życia. 

Dodatki do zasiłku rodzinnego
1. Dodatek z tytułu urodzenia dziecka - jednorazowo 1000 zł,
2. Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego - 400 zł miesięcznie, maksymalnie na 2 lata,
3. Dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka - 193 zł miesięcznie na dziecko, nie więcej jednak niż 386 zł na wszystkie dzieci.
4. Dodatek z tytułu wychowywania dziecka w rodzinie wielodzietnej - 95 zł,
5. Dodatek z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego na dziecko do ukończenia 5 roku życia - 90 zł, na dziecko powyżej 5 roku życia - 110 zł,
6. Dodatek z tytułu podjęcia przez dziecko nauki w szkole poza miejscem zamieszkania: dojazd - 69 zł, zamieszkanie 113 zł.
7. Dodatek z tytułu rozpoczęcia roku szkolnego - 100 zł. 

Mechanizm „złotówka za złotówkę”

Przy ustalaniu dochodu rodziny uprawniającego do zasiłku rodzinnego i dodatków obowiązuje tzw. mechanizm "złotówka za złotówkę". Według tego mechanizmu, przekroczenie  kryterium  dochodowego  przez rodzinę  ubiegającą się o zasiłek rodzinny wraz z dodatkami nie oznacza wykluczenia jej z systemu świadczeń rodzinnych, ale rodzina ta może otrzymać świadczenia, o które się ubiega odpowiednio pomniejszone o kwotę przekroczenia kryterium dochodowego.

Ustalenie prawa do świadczeń rodzinnych oraz ich wypłata następują na wniosek. Prawo do świadczeń rodzinnych ustala się od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Prawo do zasiłku rodzinnego ustala się na okres zasiłkowy. Okres zasiłkowy zaczyna się dnia 1 listopada i trwa do dnia 31 października następnego roku kalendarzowego, na jaki ustala się prawo do świadczeń rodzinnych.